Ayurveda en haar beginselen
De praktijk van Ayurveda is een oud holistisch geneessysteem uit India – minstens 5000 jaar oud en nog steeds in gebruik – waarvan de basis wordt gevormd door wetenschappelijke universele en natuurlijke wetten. Ayurveda is zeer praktisch in zijn benadering van welzijn en gezondheid. Dit grondige gezondheidssysteem houdt mensen al duizenden jaren op natuurlijke wijze gezond. Nu is het in het Westen herontdekt door vele gezondheidswerkers, voedingsdeskundigen en koks, en het zorgt voor een revolutie in de moderne ideeën over voeding en ziektepreventie. Dit is een introductie artikel over Ayurveda en haar beginselen.
Beroemde promotors zoals Deepak Chopra, M.D. hebben Ayurveda steeds populairder gemaakt, zowel bij het grote publiek als binnen het vakgebied van artsen, voedingsdeskundigen en zelfs chirurgen. Honderden Ayurvedische boeken zijn de afgelopen jaren ook buiten India gepubliceerd. Ayurveda sluit de moderne allopathische geneeskunde niet uit, maar omarmt en gebruikt deze waar nodig. Maar Ayurveda is alleen Ayurveda als haar beginselen in ere worden gehouden.
Kwantumfysica en moderne geneeskunde
Het is op het gebied waar kwantumfysica en moderne geneeskunde elkaar ontmoeten, waar de wetenschap van Ayurveda onlangs is erkend voor haar grote objectiviteit en niveau van nauwkeurigheid in het beschrijven van de dynamische biologische processen in het lichaam. Ze doet dit in haar eigen taal en taalgebruik, maar als die taal eenmaal wordt begrepen, biedt Ayurveda een verfijnde kijk op hoe het lichaam functioneert in termen van intelligentie, metabolisme en structuur. Deze 3 belangrijkste bio-energieën in het lichaam worden Vata, Pitta en Kapha genoemd met hun subtielere tegenhangers Prana, Tejas en Ojas. Deze bio-energieën omvatten alle aspecten van het leven: lichaam, geest en emoties, maar ook voeding, klimaat en geografie, evenals de interactie tussen al deze factoren.
Volgens Ayurveda is voedsel een medicijn
Voeding en eten spelen een belangrijke rol in deze benadering. Volgens Ayurveda is voedsel een medicijn. Het kan worden ingedeeld op basis van de vijf universele elementen ether, lucht, vuur, water en aarde, en de bovengenoemde drie bio-energieën, die elk een dynamische combinatie zijn van twee van die elementen (Vata=ether en lucht, Pitta=vuur en water, Kapha=water en aarde). Door het eten van specifieke voedingsmiddelen en kruiden (in feite zijn kruiden niets anders dan voedingsmiddelen met specifieke en sterke eigenschappen) kunnen deze zelfde elementen en bio-energieën in balans worden gebracht in het menselijk lichaam, wat leidt tot harmonie, gezondheid en een lang leven.
En uiteindelijk – op cellulair niveau – wordt voedsel in het lichaam ook omgezet in bewustzijn, volgens Ayurveda, en daar wordt de verbinding tussen lichaam en geest gemaakt. Dit heeft ook betrekking op de vrouwelijke en mannelijke energetica van voedingsmiddelen die geslachtsspecifieke mentale en emotionele aspecten beïnvloeden. Hoewel beide geslachten alle elementen en bio-energieën bevatten en erdoor gevoed worden, hebben vrouwelijke lichamen een grotere affiniteit met Kapha (water en aarde) en de bijbehorende voedingsmiddelen en mannelijke lichamen iets meer met Pitta en Vata (ether, lucht en vuur).
Elementen en biologische krachten
Dit principe van elementen en biologische krachten wordt ook weerspiegeld in de theorie en praktijk van de zes smaken, die allemaal een mengsel zijn van twee van de elementen en variëren van meer anabool tot meer katabool. Zoet, zuur en zout zijn meestal anabool: ze worden voornamelijk geassocieerd met water en aarde en hebben de neiging om de lichaamsweefsels op te bouwen. Scherp, bitter en samentrekkend zijn meestal katabool: ze worden vooral geassocieerd met vuur en lucht/ether en hebben de neiging om lichaamsweefsels af te breken. Het komt vaak voor dat zwangere vrouwen plotseling extreem verlangen naar bepaalde smaken, vooral zoete, zoute of zure smaken: het is in feite de foetus die deze anabole elementen nodig heeft om te groeien en de nieuwe, zich ontwikkelende weefsels te voeden.
Maar ook meer in het algemeen zijn de zes smaken van groot belang in de Ayurveda, zowel voor koks als voor artsen. En ze spelen ook een rol op sekse-specifiek gebied: het vrouwelijk lichaam heeft de neiging om zoeter te zijn, vrouwen lijken meer te verlangen naar zoetigheden en vrouwen worden emotioneel geclassificeerd als zoeter dan mannen, niet alleen in Ayurveda maar universeel. Dit is niets anders dan een weerspiegeling van de procentueel hogere aanwezigheid in vrouwen van de meer voedende en ondersteunende elementen water en aarde. Zo kunnen voedingsmiddelen en hun inherente energieën die tot uiting komen in hun smaken in vele andere lichtpunten van het bestaan worden geplaatst dan alleen als brandstof voor een organisme, en Ayurveda biedt veel diepgaande kennis die zowel de fysieke als de emotionele/mentale dynamiek die hiermee samenhangt verduidelijkt.
Enkele citaten die Ayurveda en haar beginselen illustreren
Uit de 3 toonaangevende klassieke teksten:
1) over Ojas, de superfijne essentie van de voortplantingsweefsels, verantwoordelijk voor de kwaliteit van sperma en eicellen en voor de algehele immuniteit en aura:
De vorm waarin de Ojas voor het eerst wordt geproduceerd in het menselijk lichaam heeft de kleur van geklaarde boter, de smaak van honing en de geur van rijst. Zoals honing door bijen wordt verzameld uit vruchten en bloemen, zo wordt Ojas verzameld/geproduceerd als het eindresultaat van de stofwisselingsprocessen van het menselijk lichaam.
2) over gelijken die gelijken aantrekken:
Toename van de weefsels wordt veroorzaakt door het gebruik van gelijksoortige stoffen en afname ervan wordt veroorzaakt door het gebruik van ongelijksoortige stoffen.
3) over Ayurveda’s visie op het uiteindelijke doel van gezondheid, dat veel verder gaat dan alleen het correct mechanisch functioneren van een organisme:
Gezondheid is de beste basis voor deugd, rijkdom, sensuele bevrediging (fysiek en psychologisch) en uiteindelijke bevrijding.
4) over de (brede) definitie van Ayurveda:
Ayurveda is die wetenschap die beschrijft wat goed en niet goed is om de gezondheid in stand te houden; wat de gelukkige en ongelukkige toestanden van het leven zijn; wat goed en slecht is voor het leven en voor een lang leven; en wat het leven zelf is.
5) over de zes smaken en hun dynamiek:
De zes smaken zijn: zoet, zuur, zout, bitter, scherp en samentrekkend. Ze zijn aanwezig in alle stoffen. De eerste is het meest anabool, en ze nemen in kracht af in de gegeven volgorde.