De ziekte van Parkinson uit ayurvedisch perspectief
De ziekte van Parkinson is een progressieve neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door symptomen zoals tremoren, stijfheid en langzame bewegingen. In de westerse geneeskunde wordt het beschouwd als een degeneratieve aandoening van het centrale zenuwstelsel. Ayurveda, een oude Indiase geneeskundige wetenschap, beschouwt deze aandoening als Kampavata. In dit blog-artikel kijken we kort naar de verschillende aspecten van de ziekte van Parkinson vanuit zowel een modern als een ayurvedisch perspectief, met speciale aandacht voor de ayurvedische benadering van diagnose en behandeling. Zie ook het artikel over Wereld Parkinson Dag en Ayurveda.
Ziekte van Parkinson – modern medisch perspectief
De ziekte van Parkinson is een progressieve ziekte van het zenuwstelsel. Het staat ook bekend als idiopathisch of primair parkinsonisme, hypokinetisch rigide syndroom of paralysis agitans. Het is een degeneratieve aandoening van het centrale zenuwstelsel. Het ontwikkelt zich geleidelijk met een nauwelijks merkbare tremor in slechts één hand. De ziekte presenteert zich met trillingen, stijfheid en langzame bewegingen. De symptomen verergeren naarmate de aandoening voortschrijdt.
Oorzaken
De oorzaak van de ziekte van Parkinson is grotendeels onbekend, hoewel genetische en omgevingsfactoren een rol lijken te spelen. Blootstelling aan pesticiden (zie ook Prof. Dr. Bas Bloem), hoofdletsel en blootstelling aan zware metalen zijn enkele van de mogelijke risicofactoren die in verband zijn gebracht met deze aandoening.
Pathofysiologie
De ziekte van Parkinson wordt o.a. gekenmerkt door de aanwezigheid van Lewy-lichaampjes, abnormale eiwitaggregaten in de zenuwcellen. Deze aggregaten leiden tot de degeneratie van specifieke hersenstructuren, wat resulteert in de symptomen van de ziekte.
Voor uitgebreide reguliere en complementaire informatie, zie:
https://www.parkinson-vereniging.nl
Ayurvedisch perspectief – Kampavata
Definitie
Kampavata is de Ayurvedische term voor de ziekte van Parkinson. Het wordt veroorzaakt door een vitiatie (verstoring) van Vata Dosha, een van de drie fundamentele bio-energetische principes in Ayurveda. In Kampavata wordt het trillen van de ledematen veroorzaakt door een pathologische toename van de kwaliteiten van Vata, met name beweeglijkheid (Chala Guna).
Basisoorzaken
Volgens Ayurveda worden de oorzaken van Kampavata, een aandoening die sterk lijkt op de ziekte van Parkinson, toegeschreven aan een verstoring van Vata Dosha, een van de drie basisenergieën die het lichaam reguleren (een van de drie biologische managers). Deze verstoring kan worden veroorzaakt door verschillende interne en externe factoren, waaronder ongezonde voedingsgewoonten, gebrek aan (of verkeerde) lichaamsbeweging, stress, trauma, en blootstelling aan giftige stoffen (zie ook de opmerking over pesticiden hierboven) en omgevingsfactoren.
Volgens Ayurveda kan een disbalans in de Vata Dosha leiden tot een accumulatie van droogheid, koude, lichtheid, en bewegelijkheid in het lichaam, wat op zijn beurt kan leiden tot het ontstaan van bepaalde symptomen, waaronder tremoren, stijfheid en bewegingsproblemen, kenmerkend voor Kampavata. Het begrijpen van deze oorzaken volgens Ayurveda stelt individuen in staat preventieve maatregelen te nemen en holistische benaderingen te gebruiken om de balans van Vata Dosha te herstellen en de symptomen van Kampavata te helpen verminderen. Zie verder ook het blog-artikel over Ayurveda en Wereld Parkinson Dag.
Pathogenese (kort)
In de vroege stadia van Kampavata hoopt Vata Dosha zich op in specifieke weefsels, wat resulteert in milde en sporadische tremoren. Naarmate de aandoening vordert, verspreidt Vata zich door het lichaam en veroorzaakt het frequenter en intenser trillen. Als Kampavata niet wordt behandeld, leidt dit tot permanente schade aan de weefsels en manifesteert de ziekte zich volledig. Voor uitgebreide ayurvedische pathogenese-beschrijving, zie hieronder.
Diagnose en Behandeling
Ayurvedische diagnose van Kampavata omvat het identificeren van symptomen zoals tremoren, stijfheid en langzame bewegingen, evenals het evalueren van de vitale energieën van het individu (dosha’s). Behandeling omvat het balanceren van Vata Dosha door middel van dieet, kruidenpreparaten, massage, en levensstijlaanpassingen. Specifieke kruiden zoals Ashwagandha en Brahmi worden vaak voorgeschreven vanwege hun kalmerende en versterkende eigenschappen. Ook Mucuna pruriens komt bij de behandeling van de ziekte van Parkinson veel in beeld.
Mucuna pruriens en L-Dopa
Mucuna pruriens, ook bekend als de fluweelboon, is een kruid dat al eeuwenlang wordt gebruikt in de ayurvedische geneeskunde vanwege zijn therapeutische eigenschappen. Dit kruid staat heden ten dage vooral bekend om zijn potentieel om de symptomen van Parkinson te verlichten vanwege zijn natuurlijke bron van L-DOPA, een voorloper van dopamine. In de hersenen wordt L-DOPA omgezet in dopamine, een neurotransmitter die betrokken is bij het reguleren van beweging, stemming en emotie. Door de aanwezigheid van L-DOPA kan Mucuna pruriens helpen om de dopaminelevels in de hersenen te verhogen, waardoor het kan bijdragen aan het verminderen van symptomen zoals stijfheid, tremoren en traagheid bij Parkinsonpatiënten. Dit maakt Mucuna pruriens een veelbelovend natuurlijk supplement bij de behandeling van Parkinson en het verbeteren van de kwaliteit van leven van degenen die met deze aandoening leven.
Conclusie Ayurveda en de ziekte van Parkinson
Ayurveda biedt een holistische benadering van de ziekte van Parkinson. Daarbij ligt de nadruk op het herstellen van de drie doshas en het behandelen van de onderliggende oorzaken van de aandoening. Ayurvedische behandelingen kunnen niet altijd als vervanging worden beschouwd voor conventionele medische zorg. Echter, ze kunnen zeker een waardevolle aanvulling zijn op het managen van de symptomen. En in vroegere stadia van de ziekte kan Ayurveda veel doen. Vooral wat betreft de oorzaken en het ondersteunen van de algehele gezondheid van individuen met de ziekte van Parkinson.
Uitgebreide ayurvedische pathogenese-beschrijving van Kampavata
In de Ayurvedische geneeskunde wordt de aandoening die sterk lijkt op de ziekte van Parkinson aangeduid als Kampa Vata. Deze term is samengesteld uit twee woorden – “Kampa”, wat beven betekent, en “Vata”, wat verwijst naar de pathologische toename van het Vata Dosha. Kampa Vata wordt beschouwd als een aandoening die wordt veroorzaakt door een verstoring van de Vata Dosha. Het wordt ook wel Vepana, Vepathu, Spandhana, Sphurana, enzovoort genoemd in verschillende contexten. De betekenis van al deze termen impliceert hetzelfde – ‘overdreven bewegingen van de ledematen’.
Beginstadia
In het beginstadium van de pathogenese hoopt Vata zich op (Sanchaya) op zijn belangrijkste plaatsen van bestaan en werking. Dit betreft vooral Vata dominante plaatsen zoals de dikke darm, bekken, dijen, oren, botten, huid, enzovoort). In dit stadium manifesteert het beven zich in een zwakke vorm en komt het heel af en toe voor. De patiënt kan deze tremoren niet altijd opmerken omdat ze snel voorbijgaan en van korte duur zijn. Ze zijn niet zo hevig dat ze gemakkelijk kunnen worden verklaard.
Naarmate de blootstelling aan de veroorzakende factor voortduurt, neemt ter plekke de verstoring van Vata verder toe (het stadium van Prakopa). Dit heeft later de neiging zich te verspreiden naar andere weefsels en organen (het stadium van Prasara). Zelfs in dit stadium zijn tremoren mild en komen ze zeer zelden voor. Het is gemakkelijker om tremoren te behandelen als de ziekte in deze drie eerdere stadia van de ziekte wordt gediagnosticeerd.
Stadia van verergering
Wanneer Vata verder verergert en zich nestelt in de zwakke weefsels. Vooral in de spieren en zachte weefsels (stadium van Sthana Samshraya), is de achtergrond voor Kampavata of Parkinson goed geplaatst. Het beven kan vaker voorkomen en in een duidelijkere vorm. De voorbodesymptomen (Purvarupa) van de ziekte zullen zich in dit stadium manifesteren. Dit betekent dat de tekenen en symptomen van de ziekte van Parkinson in een zwakke en onduidelijke vorm te zien zijn in dit stadium. De ziekte zelf manifesteert zich (nog) met minder kracht.
Als de ziekte van Parkinson niet wordt behandeld in het Sthanasamshraya stadium, begint Vata de weefsels dieper binnen te dringen. Het maakt deze zwak en zet zich er permanent in vast. Nu wordt de pathogenese voltooid en treedt er weefselschade op. Dit leidt tot de manifestatie van tekenen en symptomen (Rupa) van de ziekte. Dit stadium van de ziekte wordt Vyakta Avastha genoemd. Vyakta betekent zichtbaar worden of gezien worden. In dit stadium wordt de ziekte duidelijk gezien en als zodanig gediagnosticeerd.
In dit stadium wordt de ziekte Kampavata (geassocieerd met Parkinson) genoemd. Het volgende stadium wordt Bheda Avastha of het stadium van complicaties genoemd. Dit stadium treedt op wanneer de ziekte niet goed wordt behandeld in het Vyakta stadium als gevolg van de progressie van de ziektepathologie. Deze is niet meer onder controle te houden is en ernstige onomkeerbare schade aan de weefsels veroorzaakt. De complicaties omvatten een breed scala aan psychosomatische symptomen zoals gewrichtspijnen, loopstoornissen, dementie, delirium, depressie, slaapstoornissen, enzovoort.
Behandelingen:
Meer over behandeling vanuit Ayurveda perspectief- een wetenschappelijk-klinisch artikel:
https://jaims.in/jaims/article/view/2175/2936
Uitgebreid overzichtsartikel: